De moed om niet in de smaak te vallen
The courage to be disliked, is een compacte titel voor een bijzonder boek; namelijk de filosofie van twee Japanse schrijvers, over een Europese filosoof (die eigenlijk een psycholoog is). Subtitel: the Japanese Phenomenon that shows you how to change your life and achieve real happiness. Het is een boek uit 2013, maar de vertaling (EN) is uit 2017.In een soort van Socratische dialoog gaat het verhaal aan de hand van een filosoof en zijn leerling in gesprek over de essentie van het leven volgens het teleologische denken, dat diametraal tegenover het in onze cultuur ingeburgerde etiologisch "Freudiaans" denken. In deze laatste gaat het om oorzaak en gevolg, in de filosofie van Alfred Adler gaat het om purpose-gericht handelen. Volgens Adler bestaat er niet zo iets van een trauma - waar het openingsgesprek over gaat - om de "eenvoudige" reden dat determinisme zou veronderstellen, hetgeen niet kan. Natuurlijk hebben gebeurtenissen uit het verleden invloed op het heden, maar wanneer iemand denkt een trauma over gehouden te hebben uit een slechte ervaring dan is dat zijn keuze geweest. Zo eenvoudig is het leven en het vinden van geluk, volgens deze filosofie.
Het verhaal waarin de filosoof en leerling in gesprek zijn beslaat een aantal "nachten" en daarin komen de diverse onderwerpen aan de beurt die steeds gelieerd zijn aan de filosofie van Adler. Hoe zorg je ervoor dat het verleden geen controle over je heeft, hoe voel je je goed met jezelf, en (dit zijn wat onderwerpen uit het eerste deel, de eerste "nacht"), je leven begint hier en nu!
De kern van de filosofie van Adler gaat over interpersonele relaties. Zonder die relaties zou niemand ooit een probleem hebben, dat is een stelling die overtuigend klinkt, maar niet te bewijzen is. Deze relaties zijn dan wel horizontaal dan wel verticaal (hiërarchisch) gericht. Iemand die een minderwaardigheidsgevoel heeft - de term wordt in het oorspronkelijk Duits van Adler ontleedt - heeft dat door de relaties die deze persoon met andere onderhoudt. Ook hier gaat het om een vrije keuze en om een subjectieve vermoedens. En is meestal een excuus om geen actie te ondernemen.
"Jouw filosofie is best wel
Maar de filosofie is wel eenvoudig omdat de elementen uit het "holistische leven" tot duidelijke onderdelen worden terug gebracht. Zo heeft elk mens een taak en je moet je niet bemoeien met de taak van de ander - het moderne, Mind your own business, klinkt daarin door. Zo zijn er meer elementen uit het werk van Adler die gebruikt zijn door moderne denkers en schrijvers, waaronder de zelfhulp guru Covey en ... (ik kon me zijn naam niet herinneren). Mind your own business dus, maar realiseer je tegelijkertijd dat jij als mens niet het centrum van de wereld bent.
Waar dan duidelijker het onderscheid tussen psychologie en filosofie naar voren komt, is bij een thema als "Echte vrijheid," dat kan iemand bereiken door de interpersoonlijke relaties de baas te worden.
Verder geeft het boek - en denken - ook nog een link naar cultuur, want het doel van al die persoonlijke relaties is om een gemeenschapsgevoel te bereiken. Die gemeenschap is de nabije wereld om je heen, maar het is de kunst om die wereld zo groot mogelijk te maken. Creëer ruimte dus.
Ook de visie over het verschil tussen vertrouwen en zekerheid is bijzonder. Ook dit is een thema dat met persoonlijke relaties te maken heeft. Vertrouwen is een geconditioneerde handeling, je geeft vertrouwen - zoals de banken dat doen aan klanten die geld lenen - met de conditie dat ze iets terugdoen. Namelijk een keer terugbetalen. Bij zekerheid laat je die conditie weg. Je vertrouwt iemand zonder er een conditie aan te verbinden. Zonder garanties. "Dat is zekerheid." Je geloof zonder beding in de ander. "De ander kan dan misbruik van je maken," denkt de leerling dan weer. Maar dat is een gedachte vanuit het ik en je ego. Teveel gericht op jezelf waar alles om heen draait.
De essentie van werk is dat iemand bijdraagt aan het algemeen goed. Iemand die alleen maar leeft voor zijn werk, maakt de fout dat hij niet begrijpt dat het leven geen lijn is waar je als een bergbeklimmer naar de top moet bewegen, maar dat het leven een aaneenschakeling van momenten is. In die momenten moet je echt leven zonder terug te kijken (wat heeft het voor zin om te verklaren waarom iets gebeurd is?) en ook niet proberen om de toekomst te voorspellen, want dat kan alleen als je denkt dat het leven rechtlijnig is. "Het gaat om de intensiteit van het moment."
...
Kortom, een eenvoudige filosofie, een eenvoudig verhaal dat uitnodigt om in de praktijk te brengen.
Fumitaga Koga, de (ene) schrijver van het boek, vertelt dat in Japan Adler nauwelijks bekend was maar dat hij toevallig op een boek stuitte - introductie tot de psychologie van Adler geschreven door Ichiro Kishimi, en dat hij zo door dat denken werd bevangen, en hij merkte dat hij niet enkel door de filosofie van Adler werd beroerd, maar juist ook door de manier waarop Kishimi het werk had gefilterd, en zo begon hij het werk van Adler-Kishimi te bestuderen. Dit boek is als een samenwerking tussen beide schrijvers tot stand gekomen.
--
2018/08/de-monnik-en-de-filosoof
Reacties