Naïviteit in bedrijf (1)
Ik zie (de wat meer generieke) architect niet snel een formule gebruiken, dat lijkt me (productief gezien) meer iets voor de (wat specialistische) ingenieur. Maar los daarvan, wat zou "K = Talent - Naïviteit" kunnen beteken? Zijn het twee begrippen die je in een en dezelfde vergelijking kan vinden. Ja, want hij is te vinden in de roman van Arnon Grunberg, De man zonder ziekte. Kracht is talent - naïviteit, zegt een architect in het verhaal. Nee, want de vergelijking slaat nergens op, maar in literatuur kan natuurlijk alles.
Kracht vind ik niet zo'n interessant begrip qua productiviteit. De een heeft meer kracht dan de ander. Macht en kracht worden vaak gebruikt, de eerste vaak met een negatievere lading dat de laatste. Talent, daar zijn boekenkasten over vol geschreven. Productiviteit begint met talent, maar eindigt daar nooit. Doorzettingsvermogen is typisch iets wat talent moet aanvullen.
Maar hoe zit het met naïviteit?
Ik zocht op mijn eigen blog naar waar ik dit begrip ben tegengekomen. Dat was vier keer: de eerste twee zijn van anderen, de laatste twee gebruikte ik zelf. Ericson (1), psycholoog, gebruikt het begrip bij het opbouwen van kracht, zo zou je het kunnen zeggen. Hij ziet een verschil tussen naïef leren en echt leren. Naïef leren is denken dat als je alles maar steeds weer opnieuw doet, je automatisch beter wordt. Dat is dus niet zo. je moet obstakels opzoeken en die kunnen overwinnen. Denk aan het pianospelen: de moeilijke passage haal je eruit en leer je uit je hoofd tot je het domineert. Elke moeilijkheid zorgt voor persoonlijke groei.
In het tweede geval (2) is een schrijver heel concreet in virtueel gevecht met een een journalist, omdat hij deze naïef vindt. Bijvoorbeeld om te denken dat globalisering alleen maar goede kanten heeft. Hoe naïef hebben we kunnen zijn dat we met outsourcing op de lange termijn niet negatieve effecten zouden ondervinden?
In de laatste twee voorbeelden ben ik zelf van mening dat een professional naïef is geweest. Bijvoorbeeld de Argentijnse piloot die liep op te scheppen over de geschiedenis in het land, als ook de Griekse econoom die korte tijd minister van financiën werd. Naïef - zou je hier kunnen zeggen - ben je wanneer je veranderingen wilt bereiken zonder bewust te zijn van de weerstanden. Ook al ben je sterk (kracht) dan betekent het nog niet dat je alle weerstand overwint.
In de roman van Grunberg is de architect misschien ook naïef, wanneer hij via een website, leest over een Opera-project in Bagdad. De architect staat hier niet alleen in zijn naïviteit, ook de lezer of misschien wel de auteur die het voorbeeld ontworpen heeft, gaan niet vrijuit. Het ligt niet erg voor de hand dat een architect via een website naar een ontwerpopdracht wordt geleid. Architectuur is toch vooral prestige, en de echte architect moet uitgenodigd worden. Wanneer de architecten van naam niet eveneens uitgenodigd worden om aan een prijsvraag mee te doen, wordt direct het niveau duidelijk van het project.
Maar los van wat de schrijver met de architect in het boek wilde, gaat de vergelijking van Talent - Naïviteit mank, om de reden dat talent een productiviteitskenmerk is, terwijl naïviteit een stijlkenmerk vertegenwoordigt. (Het beste bewijs daarvan is de Naïeve schilderskunststroming) Die kan je dus niet in een formule vatten. Talent geeft aan dat je iets kan (bijvoorbeeld golfen), naïviteit laat zien hoe je iets doet: iemand is een leugenaar of een boef (productiviteit), maar zijn stijl is ontwapenend en naïef.
Zonder talent wordt je geen architect, maar zal je ook niet uitblinken in elke andere productieve rol. Maar zowel de beste als slechtste professional kan nog zo veel of weinig naïef zijn.
De productieve voorbeelden (hieronder) zijn: de naïeve journalist, de naïeve sporter (die denkt de olympische spelen te winnen), de enigszins onnozele piloot die niet ziet dat hij ongepaste verhalen vertelt, en de toch wat naïeve econoom die niet begreep dat hij als minister op zijn motorfiets niet de weerstand kon verwachten vanuit de Troika.
Tiger Woods - om het voorbeeld van productiviteit en stijl nog eens te gebruiken - was een talentvolle golfer, maar was zeer naïef de eerste keer toen hij aan de top stond, om niet zijn publiek te respecteren. Na zijn crisis was zijn talent even groot, maar was zijn naïviteit afgenomen.
Naïviteit is (een soort) onschuld, het pasgeboren kind dat nog geen bagage heeft en in de grote wereld stapt (zoals de architect in het boek). En toen dat boek geschreven was, ik meen in 2011, was naïviteit een begrip met een negatieve bijklank. Maar in onze huidige tijd, heeft vermeende onschuldigheid een veel beter imago. Google, zou je kunnen zeggen, kwam op een naïeve manier (wat onnozel) even ons leven in. Of Facebook. Hier en daar wat gegevens verzamelend, en opeens waren er de vier tech-reuzen. De naïeve "muppets" (zoals de klanten van Goldman Sachs) schreven enthousiast op hun facebook-pagina's en werden slachtoffer van het grote kapitaal (want hun dat a werd gebruikt voor commerciële doeleinden zonder dat ze hiervan op de hoogte kwamen).
Maar echt naïef was misschien wel de toeschouwer. De lezer... Wij zelf.
Qua architectuur (en dus qua stijl) moet ik ook nog denken aan de ontwerper / schrijver Grunberg zelf; Hij is een veelschrijver. Zijn boek, De zieke man, is zeker geen meesterwerk. Het lijkt wat te snel in elkaar geknutseld, en ook al luistert hij naar een paar architecten van naam, dan weet hij weinig van wat deze echt doen. Er zijn diverse mooie elementen in het verhaal; kunst, opera, de westerse wereld en het oosten, de architect en de gebruiker, maar het is ook een beetje een ontworpen verhaal. Qua architectuur is De Roman natuurlijk altijd het meest imposante werk geweest van een schrijver, meer dan het gedicht van een poet of de (verzameling) verhalen van een auteur. Een roman is waar het om gaat, maar Grunberg lijkt deze praktijk te willen omgooien. Een dagelijkse voetnoot oogt even belangrijk. Misschien niet die ene voetnoot. Maar wel wanneer het er duizenden zijn. Dan mag het verhaal van de architect wel wat schaars overkomen.
Als laatste en actueel voorbeeld zou je misschien Boris Johnson ook naïef kunnen noemen. Hoe de Brexit precies afloopt weet niemand, maar gisteren werd zijn botte voorstel van no-deal weggestemd. Naïef of ... En Trump. Naïviteit en top?
Een architect is trouwens (nooit) neutraal. Dat viel me ook op in het boek. Foutje of opzettelijk ontworpen? Een architect werkt namelijk altijd voor een opdrachtgever en deze stuurt de architect. Sommige opdrachtgevers willen een conservatief bouwwerk, anderen geven de architect de nodige vrijheid, maar altijd komen er richtlijnen "van boven." De architect weet wie zijn opdrachtgever is, of beter gezegd, de opdrachtgever selecteert nauwkeurig de architect, zodat hij weet wat hij kan verwachten.
Hendrik Petrus Berlage* schrijft (over een gezegde van Ruskin): "Onze architectuur zal wegkwijnen in het stof zolang het basisprincipe van het gezond verstand niet manhaftig zal worden gehoorzaamd, zolang een universeel systeem van vorm en vakkundigheid niet overal zal worden aangenomen en opgelegd..."
Naïviteit in business, wat een geweldig thema. Tenminste dat vind ik, waarschijnlijk omdat ik zelf altijd naïef ben geweest (gebleven). Heeft niemand deze draad van De Zieke Man eerder opgepakt? Vraagt om een vervolg.
--
1 - 2018/07/waarmee-expertise-begint
2 - 2017/09/hoe-tijdloos-is-het-begrip-antifragiel
3 - 2019/01/acht-jaar-onschuldig-vast
4 - 2019/02/volwassenen-onder-elkaar
--
* - Dat is Architectuur, sleutelteksten uit de twintigste eeuw. In dit bijna 900 pagina's tellende werk komt één formule voor: beelding / materiaal = massa / kracht (El Lissitzky), het is meer een verhouding dan een echte vergelijking.
--
Aida. Ik kende deze opera tot voor kort nog niet, en heb nu het verhaal gevolgd. Een geweldige opera trouwens. Van wat ik zelf ken (La Boheme, Tosca, Carmen, Don Juan, Nabucco, Madame Butterfly) direct is Aïda na het zien direct een van mijn favorieten. In het verhaal kan je verwijzingen zien die in het boek (De man zonder...) van pas komen, zoals de Ethiopiërs die als barbaren gezien worden en Aïda natuurlijk als de prinses die ontvoert is, en de rol van jaloezie...
-- over naïviteit. Met stip binnengekomen in de actualiteit: Greta Thurnberg, Zweedse klimaatactiviste, 16 jaar.
Kracht vind ik niet zo'n interessant begrip qua productiviteit. De een heeft meer kracht dan de ander. Macht en kracht worden vaak gebruikt, de eerste vaak met een negatievere lading dat de laatste. Talent, daar zijn boekenkasten over vol geschreven. Productiviteit begint met talent, maar eindigt daar nooit. Doorzettingsvermogen is typisch iets wat talent moet aanvullen.
Maar hoe zit het met naïviteit?
Ik zocht op mijn eigen blog naar waar ik dit begrip ben tegengekomen. Dat was vier keer: de eerste twee zijn van anderen, de laatste twee gebruikte ik zelf. Ericson (1), psycholoog, gebruikt het begrip bij het opbouwen van kracht, zo zou je het kunnen zeggen. Hij ziet een verschil tussen naïef leren en echt leren. Naïef leren is denken dat als je alles maar steeds weer opnieuw doet, je automatisch beter wordt. Dat is dus niet zo. je moet obstakels opzoeken en die kunnen overwinnen. Denk aan het pianospelen: de moeilijke passage haal je eruit en leer je uit je hoofd tot je het domineert. Elke moeilijkheid zorgt voor persoonlijke groei.
 |
| Door Henri-Julien-Félix Rousseau, Publiek domein, https://commons.wikimedia. org/w/index.php?curid=6835915 |
In de laatste twee voorbeelden ben ik zelf van mening dat een professional naïef is geweest. Bijvoorbeeld de Argentijnse piloot die liep op te scheppen over de geschiedenis in het land, als ook de Griekse econoom die korte tijd minister van financiën werd. Naïef - zou je hier kunnen zeggen - ben je wanneer je veranderingen wilt bereiken zonder bewust te zijn van de weerstanden. Ook al ben je sterk (kracht) dan betekent het nog niet dat je alle weerstand overwint.
In de roman van Grunberg is de architect misschien ook naïef, wanneer hij via een website, leest over een Opera-project in Bagdad. De architect staat hier niet alleen in zijn naïviteit, ook de lezer of misschien wel de auteur die het voorbeeld ontworpen heeft, gaan niet vrijuit. Het ligt niet erg voor de hand dat een architect via een website naar een ontwerpopdracht wordt geleid. Architectuur is toch vooral prestige, en de echte architect moet uitgenodigd worden. Wanneer de architecten van naam niet eveneens uitgenodigd worden om aan een prijsvraag mee te doen, wordt direct het niveau duidelijk van het project.
Maar los van wat de schrijver met de architect in het boek wilde, gaat de vergelijking van Talent - Naïviteit mank, om de reden dat talent een productiviteitskenmerk is, terwijl naïviteit een stijlkenmerk vertegenwoordigt. (Het beste bewijs daarvan is de Naïeve schilderskunststroming) Die kan je dus niet in een formule vatten. Talent geeft aan dat je iets kan (bijvoorbeeld golfen), naïviteit laat zien hoe je iets doet: iemand is een leugenaar of een boef (productiviteit), maar zijn stijl is ontwapenend en naïef.
Zonder talent wordt je geen architect, maar zal je ook niet uitblinken in elke andere productieve rol. Maar zowel de beste als slechtste professional kan nog zo veel of weinig naïef zijn.
De productieve voorbeelden (hieronder) zijn: de naïeve journalist, de naïeve sporter (die denkt de olympische spelen te winnen), de enigszins onnozele piloot die niet ziet dat hij ongepaste verhalen vertelt, en de toch wat naïeve econoom die niet begreep dat hij als minister op zijn motorfiets niet de weerstand kon verwachten vanuit de Troika.
Tiger Woods - om het voorbeeld van productiviteit en stijl nog eens te gebruiken - was een talentvolle golfer, maar was zeer naïef de eerste keer toen hij aan de top stond, om niet zijn publiek te respecteren. Na zijn crisis was zijn talent even groot, maar was zijn naïviteit afgenomen.
Naïviteit is (een soort) onschuld, het pasgeboren kind dat nog geen bagage heeft en in de grote wereld stapt (zoals de architect in het boek). En toen dat boek geschreven was, ik meen in 2011, was naïviteit een begrip met een negatieve bijklank. Maar in onze huidige tijd, heeft vermeende onschuldigheid een veel beter imago. Google, zou je kunnen zeggen, kwam op een naïeve manier (wat onnozel) even ons leven in. Of Facebook. Hier en daar wat gegevens verzamelend, en opeens waren er de vier tech-reuzen. De naïeve "muppets" (zoals de klanten van Goldman Sachs) schreven enthousiast op hun facebook-pagina's en werden slachtoffer van het grote kapitaal (want hun dat a werd gebruikt voor commerciële doeleinden zonder dat ze hiervan op de hoogte kwamen).
Maar echt naïef was misschien wel de toeschouwer. De lezer... Wij zelf.
Qua architectuur (en dus qua stijl) moet ik ook nog denken aan de ontwerper / schrijver Grunberg zelf; Hij is een veelschrijver. Zijn boek, De zieke man, is zeker geen meesterwerk. Het lijkt wat te snel in elkaar geknutseld, en ook al luistert hij naar een paar architecten van naam, dan weet hij weinig van wat deze echt doen. Er zijn diverse mooie elementen in het verhaal; kunst, opera, de westerse wereld en het oosten, de architect en de gebruiker, maar het is ook een beetje een ontworpen verhaal. Qua architectuur is De Roman natuurlijk altijd het meest imposante werk geweest van een schrijver, meer dan het gedicht van een poet of de (verzameling) verhalen van een auteur. Een roman is waar het om gaat, maar Grunberg lijkt deze praktijk te willen omgooien. Een dagelijkse voetnoot oogt even belangrijk. Misschien niet die ene voetnoot. Maar wel wanneer het er duizenden zijn. Dan mag het verhaal van de architect wel wat schaars overkomen.
Als laatste en actueel voorbeeld zou je misschien Boris Johnson ook naïef kunnen noemen. Hoe de Brexit precies afloopt weet niemand, maar gisteren werd zijn botte voorstel van no-deal weggestemd. Naïef of ... En Trump. Naïviteit en top?
Een architect is trouwens (nooit) neutraal. Dat viel me ook op in het boek. Foutje of opzettelijk ontworpen? Een architect werkt namelijk altijd voor een opdrachtgever en deze stuurt de architect. Sommige opdrachtgevers willen een conservatief bouwwerk, anderen geven de architect de nodige vrijheid, maar altijd komen er richtlijnen "van boven." De architect weet wie zijn opdrachtgever is, of beter gezegd, de opdrachtgever selecteert nauwkeurig de architect, zodat hij weet wat hij kan verwachten.
Hendrik Petrus Berlage* schrijft (over een gezegde van Ruskin): "Onze architectuur zal wegkwijnen in het stof zolang het basisprincipe van het gezond verstand niet manhaftig zal worden gehoorzaamd, zolang een universeel systeem van vorm en vakkundigheid niet overal zal worden aangenomen en opgelegd..."
Naïviteit in business, wat een geweldig thema. Tenminste dat vind ik, waarschijnlijk omdat ik zelf altijd naïef ben geweest (gebleven). Heeft niemand deze draad van De Zieke Man eerder opgepakt? Vraagt om een vervolg.
--
1 - 2018/07/waarmee-expertise-begint
2 - 2017/09/hoe-tijdloos-is-het-begrip-antifragiel
3 - 2019/01/acht-jaar-onschuldig-vast
4 - 2019/02/volwassenen-onder-elkaar
--
* - Dat is Architectuur, sleutelteksten uit de twintigste eeuw. In dit bijna 900 pagina's tellende werk komt één formule voor: beelding / materiaal = massa / kracht (El Lissitzky), het is meer een verhouding dan een echte vergelijking.
--
Aida. Ik kende deze opera tot voor kort nog niet, en heb nu het verhaal gevolgd. Een geweldige opera trouwens. Van wat ik zelf ken (La Boheme, Tosca, Carmen, Don Juan, Nabucco, Madame Butterfly) direct is Aïda na het zien direct een van mijn favorieten. In het verhaal kan je verwijzingen zien die in het boek (De man zonder...) van pas komen, zoals de Ethiopiërs die als barbaren gezien worden en Aïda natuurlijk als de prinses die ontvoert is, en de rol van jaloezie...
-- over naïviteit. Met stip binnengekomen in de actualiteit: Greta Thurnberg, Zweedse klimaatactiviste, 16 jaar.
Reacties