De twee snelheden van vertrouwen (1)

Op youtube staat een presentatie van Stephen Covey over zijn nieuwe boek, waarin hij onder andere vertelt hoe zijn vader hem geleerd heeft vertrouwen te geven. Die boodschap maar ook de setting geeft aan hoe hij tot zijn inzichten is gekomen, in zijn visie is vertrouwen een psychologisch begrip. Zijn vader legt hem gedurende twee weken uit hoe hij de tuin kan onderhouden en na twee weken krijgt hij de opdracht om het zelf te doen. Zijn vader - de auteur van seven habits of highly effective people - draagt op een vrijdag het werk aan hem over en na een paar dagen blijkt dat zijn zoon nog niets gedaan heeft. Wanneer het na een week tijd is voor een eerste evaluatie, lopen ze samen over het gazon en de zoon voelt zich ongemakkelijk dat hij nog niets bereikt heeft. "Het is zo moeilijk Pa," krijst hij uit. "Maar wat is moeilijk, je hebt nog niet gedaan?" En dan zegt de zoon, "je zou me helpen wanneer ik je het vroeg, en nu wil ik dat beroep op je doen." Ok, zeg maar wat je wilt dat ik doe.
In die dialoog en de werkrelatie groeit bij de zoon (i was seven years old) het besef dat vertrouwen iets persoonlijks is. "I didn't want to let him down, and ... I felt trusted."

Die dialoog en deze anekdote is dus exemplarisch voor het begrip van het boek: the Speed of Trust.

Het boek is als een bestseller geschreven, in de zin dat het een zeer scherpe focus heeft, alles staat in dienst van het begrip vertrouwen en het is tot de essentie, maar ook tot de eenvoud teruggebracht. Namelijk het vertrouwen als psychologisch begrip, en "dat als een steen in het water een rimpeling (ripple) achterlaat," en die golf van het persoonlijke niveau (zelfvertrouwen) via drie andere golven uitkomt bij het vertrouwen in gemeenschappen, social trust. Het vertrouwen van een persoon staat dus in het centrum van deze theorie. Vandaar dus mijn verklaring van psychologische invalshoek.

Elk van die golven werkt Covey uit in zijn boek. En de kern wordt dus gevormd om het begrip zelfvertrouwen, self-trust. Daarbij spelen twee aspecten een rol, karakter en kunde, of competence.
Wanneer je geen zelfvertrouwen hebt, hoe kan je dan vertrouwen uitstralen aan anderen? Zonder zelfvertrouwen heb je geen geloofwaardigheid bij of in vertrouwensrelaties. En geloofwaardigheid begint bij integriteit. Dat betekent dat je eerlijk moet zijn in je bedoelingen. De voorbeelden in het dagelijkse leven kan je erbij denken. Wanneer je aan iemand een dienst vraagt wil je weten of zijn doel niet anders is dan dat om jou echt te helpen, of om van je te profiteren. Het tweede onderdeel van karakter wordt dan ook bepaald door intentie, of het hebben van een al dan niet dubbele agenda.

Maar niet alleen karakter ook competenties zijn belangrijk als het gaat om betrouwbaarheid. Daarin spelen capaciteiten en resultaten een rol. Het feit of iemand iets kan - zoals een tandarts - en het feit of hij met zijn kennis ook goede resultaten heeft behaald. Op het werk denk je dan aan voorbeelden van iemand die een klus al eens eerder heeft uitgevoerd en je kan dan aan zijn trackrecord zien dat je hem een nieuwe klus kan toe-vertrouwen.

Heel intuïtief.

Van vertrouwen op individueel niveau naar vertrouwen in relaties (relationships) is maar een golf verder. Hier komen dezelfde factoren terug, want ook bij relaties gaat het om karakter en competentie. Covey noemt het key principle (zoals geloofwaardigheid bij self-trust) hier consistent behaviour. Gedrag dat te maken heeft met karakter in relaties is bijvoorbeeld, duidelijkheid (talk straight), geen omwonden taalgebruik. Maar ook het tonen van respect, toegeven van fouten, het creëren van transparantie ("wees open en authentiek") en het tonen van loyaliteit.
Ook hier zijn de competitieve elementen uitgewerkt zoals het laten zien van resultaten en het duiden van verwachtingen (ik denk dan bijvoorbeeld aan een bekend gezegde: under promise and over deliver).
Een combinatie van karakter en kunde is terug te vinden in een gedragsvoorbeeld van het verspreiden van vertrouwen; dat wanneer je zelf vertrouwen hebt, je ook anderen vertrouwen geeft door open te zijn, en niet om zoals de tegenstelling waarheden te verzwijgen.

Ook hier in deze tweede golf van vertrouwen klinken de regels heel logisch en bekend. Wanneer je in een relatie zit en je leeft volgens de hoogste ethische regels mag je verwachten dat de ander dit ook doet. Je bent loyaal naar elkaar, je vertrouwt elkaar, ... [maar hier begin je ook te zien dat vertrouwen meer is dan iets persoonlijks. Er zit iets in de werk- en leefomgeving, waar de dynamiek van vertrouwen meer is dan het gedrag tussen twee personen.]

De derde golf gaat om vertrouwen binnen een organisatie. Hier wordt het al een stuk vager, want nu is het sleutelprincipe: alignment. Wat is dat precies? Zelfvertrouwen en consequent gedrag zijn herkenbare principes, maar alignment is dat veel minder.

Most people find that their organization has symptoms of low trust — people manipulating facts, withholding information, resisting new ideas and covering up mistakes. A lucky few find that people in their organization share information openly, tolerate and encourage mistakes, are innovative and creative, and share credit abundantly. The low trust environment is a result of violating principles
— not only individually, but organizationally. Leaders are missing the solution because they are not
looking at the systems, structures, processes and polices that affect day-to-day behaviors. They are focused on the symptoms instead of the principles that promote trust.
This misalignment creates symbols that represent and communicate underlying values to everyone in the organization or family...

De vierde golf gaat over marktvertrouwen en het guiding principle is daar: reputatie. Het imago dat een organisatie heeft opgebouwd - en dus met het vertrouwen dat het op organisatorisch niveau heeft weten te verdienen, zorgt voor een extern (economisch) effect: ... School reputation affects who moves into the district and therefore the taxes available to the school. Cities have reputations that turn into tourist dollars and attract business.

Ook dit is intuitief helder. Het bedrijf met de beste reputatie krijgt de meeste omzet.

Als laatste gaat het om vertrouwen binnen een maatschappij. Societal trust, met als guiding principle: contributie! Ik ben dan al behoorlijk aan het twijfelen geraakt. En dat wordt versterkt wanneer ik dit lees:
The overriding principle of high societal trust is contribution. It’s the intent to create value instead of
destroy it; to give back instead of take. Microsoft guru Bill Gates, his wife Melinda, U2 lead singer Bono and Oprah Winfrey are all high profile contributors, but society is full of individuals  contributing time, energy and money in communities throughout the world.


Vertrouwen, herhaalt Covey nog eens, zorgt voor snellere beslissingen en lagere kosten, vertrouwen is dus big business. Hij heeft een handige matrix ontworpen die dat argument bekrachtigt, die matrix is het resultaat van twee dimensies: de neiging om te vertrouwen en de mate van analyse die iemand daarbij gebruikt. En dit geeft vier kwadranten;
- blind vertrouwen (hoge mate van neiging om te vertrouwen, maar zonder enige analyse)
- no trust (weinig analyse, weinig neiging)
- smart trust (hoge analyse en hoog vertrouwensneiging)
- distrust (lage neiging en hoge analyse)

Zo'n matrix is een erg krachtig middel, en ik verwacht dan ook een hoop succes n.a.v. het boek. niet enkel door deze focus op praktische waarde en toepassing, maar juist ook door de visie van dat vertrouwen met als metafoor de steen in de vijver, alle golven stralen uit van die ene persoon. De hoofdgedachte lijkt te zijn: verbeter de wereld begin bij jezelf, vertrouwen begint ook bij één persoon.

En dat is m.i. gelijk ook de zwakte van dit boek. Want er is een hele wereld van vertrouwen, die niet begint bij de psychologie van een persoon, maar die te maken heeft met structuren en systemen die werken binnen een groter geheel, binnen onze (organisatie)cultuur.

Als het gaat om de speed of trust, de snelheid van vertrouwen, dan zijn er m.i. twee snelheden. Dit vertrouwen zoals hier geschetst, is de eerste snelheid. Vertrouwen komt te voet (en gaat te paard). Het gaat hier om resultaat en kwantiteit. Dat is de wereld van Covey, effective people willen dingen bereiken, resultaat. 

Maar bij organisaties gaat het niet alleen om (zichtbaar) resultaat, maar ook om kwalitatieve processen die niet direct zichtbaar zijn, en waar toch veel mensen en juist ook vertrouwen voor nodig is. Dat deel van vertrouwen blijft bij dit boek buiten schot.

... vervolg.

--
2017/01/vertrouwen-is-geen-handelswaar
2017/01/de-structuur-van-vertrouwen

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Economie - Teveel wiskunde, te weinig geschiedenis?

Begraven of cremeren?