Fidel leeft al lang niet meer

Hij werd onlangs negentig jaar (90) en kreeg geen enkele verjaardagskaart. Het idee om verjaardagen te vieren is puur kapitalistisch en daar doet de familie Castro dus niet aan.

Als we zoals sommigen menen leven in een tijd van ontwaking, dan is Fidel en zijn Cuba wel een van de grootste illusies die doorgeprikt zijn in de afgelopen decennia. Tien jaar geleden toen de eerste grote economische en globale crises afliepen was het nog mogelijk dat het iets zou worden met Cuba. De familie Castro had voorzichtig en stil wat veranderingen kunnen doorvoeren terwijl de steun van sponsor Rusland al tanende was. Bij de tweede en veel grotere crisis waar de wereld aan de vooravond van een nieuwe illusie van veranderingen stond (het begin van Obama) kon het half ontzielde Cuba niet om de afzetting van Fidel heen. Maar waar in de natuur nieuwe leiders jong zijn en door verjonging vernieuwing brengen, gaf Fidel zijn scepter over aan zijn vijf jaar jongere broer Raúl, toen al 76. Niet echt een vernieuwing.

Het kan omdat de Castro's de volledige macht in handen hebben. Na 50 jaar alleen-heerserij is het volk stomgeslagen achtergebleven, want geen enkele wortel van de strijd die Fidel heeft gevoerd is in het bloed van de overige Cubanen achtergebleven. Er kwam nooit meer een tweede of derde revolutie.

Inmiddels is de wereld door de crisis aan het veranderen en komt door de dalende olieprijs ook andere emulatoren van Fidel's Cuba ten val. Het duidelijkste voorbeeld is wel Venezuela.

Hoe groot de ellende in Cuba is wordt natuurlijk pas duidelijk wanneer er een echt einde komt aan de dictatuur aldaar. Maar juist ook in de olympische spelen merk je dat Cuba niets meer betekent in de wereld. Ze staan nu op de 32ste plaats (ze eindigen overigens op plaats 18).

De wereld van nu is niet meer zoals die van toen Latijns Amerika nog bewondering kon opwekken. Ik denk dan aan de schrijver Gabriel Garcia Marquez die met zijn roman Honderd jaar Eenzaamheid de wereld opschudde. Marquez was (en is waarschijnlijk) een grote vriend van Fidel. Maar ik denk dat het geen vriendschap was. Fidel had de literaire kracht van Marquez nodig om zijn eigen illusie over de wereld te verspreiden. Het Cubaanse volk was trots op die vriendschap, met wanneer men er echt wakker wordt dan maakt een literair verhaal weinig uit wanneer de schappen in de supermarkt leeg zijn.

Maar het echte probleem van Cuba is niet Fidel. Het essentiële probleem van Cuba en Fidel's experiment is dat het niemand meer iets doet. Fidel leeft al lang niet meer en dat is vooral erg jammer. Want als Fidel niet zo extreem zou hebben vast gehouden aan een niet werkend ideaal zou men hier in het westen nog illusie hebben dat er een tegenmacht is op het kapitalisme. Die is er nu niet meer omdat alle extreme gevallen van anti-kapitalisme tot losers zijn uitgegroeid die niemand meer serieus neemt. Was dat niet het geval geweest dan zouden we de machtspositie van de diverse grote partijen weten te begrenzen. Nu weten we alleen dat er toch geen alternatief is, en dat er weinig te veranderen valt. Juist terwijl er zoveel onrecht in de wereld is. Nu misschien zichtbaar meer dan ten tijde van de Cubaanse revolutie.

De verandering van Fidel kan na decennia opgetekend worden als een mislukking, hij heeft alleen nog niet zijn verlies genomen zoals beleggers dat behoren te doen wanneer hun strategie niet heeft gewerkt. Door zaken zo extreem te nemen - als veranderingsobjectief - loop je het risico dat je geen aansluiting vindt met de rest van de wereld. Dat was precies het probleem van Cuba. De isolatie van het eiland door de rest van de wereld is haar fataal geworden.

Met dank aan Fidel. Toch leuk geprobeerd. 

--
Pablo Milanés, een belangrijke Cubaanse zanger en componist had aanvankelijk de revolutie gesteund, maar levert door de jaren heen steeds meer kritiek op het "Stalinistische" beleid van de familie Castro.
--
Volgens Deyvis Mazonis wordt de economie van Cuba enkel nog in stand gehouden door de geld-zendingen van de in ballingschap levende Cubanen in de VS (naar hun familieleden in Cuba).

--
26 / 11 / 2016. Gisteren dan het bericht over het overlijden van Fidel Castro.

-- nov 2023. Hoe gaat het nu met Cuba? Aan recent bericht, Reuters 14 nov 2023 (foto), nog niet goed.


Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Economie - Teveel wiskunde, te weinig geschiedenis?

Begraven of cremeren?