Jort Jaloers op Pieter?
Iedereen - zelfs diegene die niet expliciet iets over cultuur weet - begrijpt wat normen en waarden zijn. Maar daarmee is het onderwerp niet eenvoudiger geworden. Wat normen en waarden precies zijn en vooral "hoe ze te gebruiken" is een moeilijke opgave.
Echter, voorbeelden helpen vaak en onlangs vond ik een mooi voorbeeld: Jort Kelder werd geïnterviewd door Jeroen Pauw in het kader van Vijf Jaar Later.
Een norm is een soort maatstaf of regel (die van "de regel en de uitzondering op de regel"). Normen behoren tot de wereld van de feiten en realiteit. Zo is er de norm om 100 te mogen rijden (snelweg) of is er een norm voor goede wijn en zijn er normen voor elektrische apparaten. Die normen zijn nodig - zeggen we dan - om invulling te geven aan Waarden. Zoals in het laatste voorbeeld veiligheid.
Waarden behoren tot de wereld van de idealen. Ondanks normen blijven verkeersongevallen bestaan. We waarderen veiligheid, maar kunnen niet het leven leiden door normen te stellen omdat de mens naast culturele verfijning zijn handelen zich deels toch laat leiden door het aardse instinct dat hij met dieren deelt. Bij cultuur gaat het altijd ook om Natuur, hoor ik mezelf steeds herhalen als een vervelende schoolmeester.
Bovenstaande is heel begrijpelijk: We laten ons leiden door idealen (waarden) maar het zijn de normen waar we moeite mee hebben en die zorgen voor vervelende situatie.
Een kunstschilder (of een schrijver maar dan een echte) is iemand die voor zijn rol in de maatschappij nog meer moeite heeft met normen dan andere agenten in het productieve verkeer. Een kunstschilder haalt in zijn werk de waarheid boven en schildert iets waar geen norm voor is. De schilder (en andere soorten kunstenaars) zetten zichzelf buiten de norm. Alleen hierdoor kan later waarde ontstaan. We bewonderen het werk van Picasso en Dali deels omdat ze excentriek zijn. Zonder een norm voor schoonheid ontstaat waarde.
Een andere reden waarom we kunstenaars bewonderen is omdat ze een schijnbaar vrij leven leven. Voor hen geldt geen norm en ze leven buiten de norm-ale werkelijkheid. Tegenwoordig is de kunstwereld gecommercialiseerd en gaat dit minder op. Maar het idee blijft.
Dus we willen ons van de norm onttrekken en leven volgens ideale waarden, maar de botte werkelijkheid zorgt dat we als slaaf van de norm meegaan met de meute. Afzetten tegen de norm kost veel tijd en energie.
--- Nu het voorbeeld van Jort Kelder. Ik ken hem nauwelijks, maar heb wat meegekregen over Quote, Hoe heurt het eigenlijk en de tafelheer bij Matthijs (een soort pseudo-kunstenaar), waar ik bijna nooit naar kijk.
Maar bij Pauw gaf Jort zichzelf bloot: Hij hoopt een kwajongen te blijven (dat is een Waarde, recalcitrant, zich afzettend tegen de norm van de maatschappij). De andere waarde waar Jort zich door laat leiden is: Prestige. Of het echt of cliché is maakt (hem) niet uit.
Dat laatste verschil was duidelijk te merken in de polemiek tussen Kelder en Storms: de stilist en elitaire journalist tegenover de man van de straat die door ervaring zijn imago heeft moeten verdienen. En dus op zich logisch dat Jort hem tackelt met Golddigger. ---
Maar, zo dacht ik gaandeweg het gesprek: Jort is misschien ook wel een beetje jaloers op die Pieter Storms.
Om dat te begrijpen moeten we naar de eerste vraag van Pauw. Laten we het over je relatie hebben. "Dat gaat je eigenlijk niets aan," zei Kelder (die "normaal" de waarheid niet uit de weg gaat) toen. Jeroen (Gevat): "vijf jaar geleden ging het me blijkbaar wel wat aan..." Diegenen die het gezien hebben weten de rest: Jort schaamde zich. En hoe komt dat?
Ik denk door een conflict tussen normen (van de maatschappij) en de waarden van Jort Kelder. Zijn zakelijke waarden (prestige, ambitie, status), waar hij groot mee geworden is, worden prima bediend. Maar hoe zit het met zijn relatie? De waarde van samenleven met iemand. Verliefd zijn. Een grote liefde. De vrouw achter de man... (De man achter de vrouw, of de man achter de man) Of ordinair een vaste relatie hebben of getrouwd zijn. Burgerlijk haast voor elitaire tv beroemdheden. Waarom gaan huwelijken in Hollywood zo vaak stuk?
De norm daarbij is heel eenvoudig. Hoe ordinair het ook klinkt; de meerderheid van de samenleving is getrouwd (een kleiner percentage leeft samen). Dat is de norm. Ondanks de waarde van vrijheid, ambieert men toch vaak een relatie. Giphart (ook een beetje een kunstenaar) noemt dat Tweezaam (tweezaamheid). De norm is samenzijn, ook als je elkaar niets meer te vertellen hebt.
Maar open en bloot voor het publiek is dat toch opeens een probleem. Het heroïsche leven van de kunstenaar stuit dan op de harde werkelijkheid van de norm. Echte kunstenaars laten zich dan ook (bijna) niet interviewen, en zeker niet voor een programma dat voor een groot (normaal) publiek bedoeld is. Maar kunstenaars zijn commercieel en doen mee met de norm.
Golddigger or not, Storms heeft Nina. een relatie. Jort begint pas.
Maar als ik het zo opschrijf lijkt het bijna een absurde gedachte, Jort die jaloers zou zijn op Pieter.
Echter, voorbeelden helpen vaak en onlangs vond ik een mooi voorbeeld: Jort Kelder werd geïnterviewd door Jeroen Pauw in het kader van Vijf Jaar Later.
Een norm is een soort maatstaf of regel (die van "de regel en de uitzondering op de regel"). Normen behoren tot de wereld van de feiten en realiteit. Zo is er de norm om 100 te mogen rijden (snelweg) of is er een norm voor goede wijn en zijn er normen voor elektrische apparaten. Die normen zijn nodig - zeggen we dan - om invulling te geven aan Waarden. Zoals in het laatste voorbeeld veiligheid.
Waarden behoren tot de wereld van de idealen. Ondanks normen blijven verkeersongevallen bestaan. We waarderen veiligheid, maar kunnen niet het leven leiden door normen te stellen omdat de mens naast culturele verfijning zijn handelen zich deels toch laat leiden door het aardse instinct dat hij met dieren deelt. Bij cultuur gaat het altijd ook om Natuur, hoor ik mezelf steeds herhalen als een vervelende schoolmeester.
Bovenstaande is heel begrijpelijk: We laten ons leiden door idealen (waarden) maar het zijn de normen waar we moeite mee hebben en die zorgen voor vervelende situatie.
Een kunstschilder (of een schrijver maar dan een echte) is iemand die voor zijn rol in de maatschappij nog meer moeite heeft met normen dan andere agenten in het productieve verkeer. Een kunstschilder haalt in zijn werk de waarheid boven en schildert iets waar geen norm voor is. De schilder (en andere soorten kunstenaars) zetten zichzelf buiten de norm. Alleen hierdoor kan later waarde ontstaan. We bewonderen het werk van Picasso en Dali deels omdat ze excentriek zijn. Zonder een norm voor schoonheid ontstaat waarde.
Een andere reden waarom we kunstenaars bewonderen is omdat ze een schijnbaar vrij leven leven. Voor hen geldt geen norm en ze leven buiten de norm-ale werkelijkheid. Tegenwoordig is de kunstwereld gecommercialiseerd en gaat dit minder op. Maar het idee blijft.
Dus we willen ons van de norm onttrekken en leven volgens ideale waarden, maar de botte werkelijkheid zorgt dat we als slaaf van de norm meegaan met de meute. Afzetten tegen de norm kost veel tijd en energie.
--- Nu het voorbeeld van Jort Kelder. Ik ken hem nauwelijks, maar heb wat meegekregen over Quote, Hoe heurt het eigenlijk en de tafelheer bij Matthijs (een soort pseudo-kunstenaar), waar ik bijna nooit naar kijk.
Maar bij Pauw gaf Jort zichzelf bloot: Hij hoopt een kwajongen te blijven (dat is een Waarde, recalcitrant, zich afzettend tegen de norm van de maatschappij). De andere waarde waar Jort zich door laat leiden is: Prestige. Of het echt of cliché is maakt (hem) niet uit.
Dat laatste verschil was duidelijk te merken in de polemiek tussen Kelder en Storms: de stilist en elitaire journalist tegenover de man van de straat die door ervaring zijn imago heeft moeten verdienen. En dus op zich logisch dat Jort hem tackelt met Golddigger. ---
Maar, zo dacht ik gaandeweg het gesprek: Jort is misschien ook wel een beetje jaloers op die Pieter Storms.
Om dat te begrijpen moeten we naar de eerste vraag van Pauw. Laten we het over je relatie hebben. "Dat gaat je eigenlijk niets aan," zei Kelder (die "normaal" de waarheid niet uit de weg gaat) toen. Jeroen (Gevat): "vijf jaar geleden ging het me blijkbaar wel wat aan..." Diegenen die het gezien hebben weten de rest: Jort schaamde zich. En hoe komt dat?
Ik denk door een conflict tussen normen (van de maatschappij) en de waarden van Jort Kelder. Zijn zakelijke waarden (prestige, ambitie, status), waar hij groot mee geworden is, worden prima bediend. Maar hoe zit het met zijn relatie? De waarde van samenleven met iemand. Verliefd zijn. Een grote liefde. De vrouw achter de man... (De man achter de vrouw, of de man achter de man) Of ordinair een vaste relatie hebben of getrouwd zijn. Burgerlijk haast voor elitaire tv beroemdheden. Waarom gaan huwelijken in Hollywood zo vaak stuk?
De norm daarbij is heel eenvoudig. Hoe ordinair het ook klinkt; de meerderheid van de samenleving is getrouwd (een kleiner percentage leeft samen). Dat is de norm. Ondanks de waarde van vrijheid, ambieert men toch vaak een relatie. Giphart (ook een beetje een kunstenaar) noemt dat Tweezaam (tweezaamheid). De norm is samenzijn, ook als je elkaar niets meer te vertellen hebt.
Maar open en bloot voor het publiek is dat toch opeens een probleem. Het heroïsche leven van de kunstenaar stuit dan op de harde werkelijkheid van de norm. Echte kunstenaars laten zich dan ook (bijna) niet interviewen, en zeker niet voor een programma dat voor een groot (normaal) publiek bedoeld is. Maar kunstenaars zijn commercieel en doen mee met de norm.
Golddigger or not, Storms heeft Nina. een relatie. Jort begint pas.
Maar als ik het zo opschrijf lijkt het bijna een absurde gedachte, Jort die jaloers zou zijn op Pieter.
Reacties