De triple-A econoom
Voorbij cijfers en cynisme. De triple-A econoom is van gezondheidseconoom Marcel Canoy. Triple-A klinkt modern en financieel, en daarin schuilt de kracht van de titel, want de auteur verbindt zo de moderniteit met de (drie) klassieken, waarvan alle namen beginnen met een A. We moeten volgens de econoom terugkeren of op zijn minst stilstaan bij deze drie grootheden uit het verleden. We zijn te ver uit de koers gevaren, lijkt de boodschap. Hij is bij het schrijven ook geïnspireerd door een boek van Sedlacek, De economie van goed en kwaad. Daarnaast is de inhoud niet enkel van de econoom, maar heeft hij samenwerking gezocht bij de organisatie waar hij directeur van is: Ecorys.
Aan het begin van elk hoofdstuk staat een korte allegorie van bepaalde dieren uit het dierenrijk die hun visie geven over wat er met de wereld (het bos) aan de hand is.
Sedlacek schrijft dat economen steeds minder gericht zijn op de drijfveren van mensen. Vanuit welk mensbeeld wordt economie bedrijven, vraagt de auteur retorisch. En daarmee komen de klassiekers naar boven: Aristoteles, Thomas van Aguino en Adam Smith. Triple A dus. De eerste door zijn morele verstandigheid (phronesis), de tweede meende dat mensen een roerganger nodig hadden om tot het goede te komen en de laatste omdat Adam Smith wel de eerste econoom wordt gezien, maar hij was ook de laatste filosoof, die nog aandacht had voor moraal en Smith had het al over de objectieve toeschouwer.
Cijfers en cynisme spelen een dimensionerende rol. Sommige economen geven wel een goede diagnose (de cynici) maar komen niet met oplossingen, of de andere komen wel met oplossingen met met teveel aan cijfers (en een focus op prestaties). Het mensbeeld van de econoom ligt hier tussen in, in een soort midden tussen deze drie filosofen, zoals zijn figuur laat zien:
Filosoof (Aristoteles) - mensbeeld: De mens streeft naar geluk, gelooft in vooruitgang, de mens als sociaal dier, balans tussen eigenbelang en collectief belang; phronesis (morele verstandigheid) is de belangrijkste deugd, die zorgt voor de juiste afweging tussen verstand en gevoel.
Filosoof (Thomas van Aquino) - mensbeeld: Het kwaad heeft een functie; mensen hebben een roerganger nodig om in balans te zijn.
Filosoof (Adam Smith) - mensbeeld: Marktmechanisme als magisch ordenend principe; wederzijdse genegenheid en welbegrepen eigenbelang; belang van de maatschappelijke context; de objectieve toeschouwer als scherpschutter van moreel handelen.
...
In deel 4 gaat het om de menselijke maat, waarin zelfreflectie essentieel is. Die zelfreflectie ontbreekt (te) vaak.. Net als een ander thema dat te veel ondergewaardeerd is: mededogen.
Het boek heeft m.i. meer de niet econoom als doelgroep. En het doet me sterk denken aan Piet Vroon die vanuit zijn vakgebied bredere de ruimte neemt om veranderingen te willen kanaliseren. En dan door eigen vaklieden weerstand krijgt. Zo ook hier, zie de recensie van E van Damme:
https://pure.uvt.nl/ws/portalfiles/portal/4873966/Marcel_Canoy_de_Triple_A_Econoom_24Nov2014.pdf
... 4 okt 2022 update, Oratie Canoy en de situatie in de ouderenzorg:
Minister Conny Helder (Langdurige Zorg, VVD) lanceerde vóór de zomer een nieuwe aanpak van de ouderenzorg om het maatschappelijke geld- en personeelstekort te beheersen. Haar credo: zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan.
Canoy heeft er moeite mee. „Thuis als het kan is maar voor een deel van de mensen weggelegd. En het klinkt alsof we alles in het werk moeten stellen, hoe duur het ook is, om mensen in hun eigen huis te laten wonen. Terwijl dat soms heel onverstandig is en mensen dat niet willen. Zelf als het kan heeft de afdronk van ‘zoek het zelf maar uit’. En digitaal als het kan? Met beeldbellen gaan we de problemen in de ouderenzorg niet oplossen.”
... Maar hij wijst op de grote groep fitte burgers tussen de 65 en 75 jaar die zelf geen mantelzorg ontvangen en dat momenteel ook niet geven. Dat zijn anderhalf miljoen potentiële vrijwilligers die kunnen helpen bij de ondersteuning van demente ouderen. „Als je daar een deel van weet te mobiliseren, heb je een wereld gewonnen.”
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/10/04/in-de-ouderenzorg-domineert-de-wereld-van-spreadsheets-zegt-hoogleraar-marcel-canoy-in-oratie-a4144053
Reacties