Quichotte (Salma R)
(Don) Quichotte, wat een prachtig thema. En toch zijn er maar weinig schrijvers die letterlijk de figuur van Cervantes hebben gebruikt als basis voor een roman. Salman Rushdie is daar dus een van, in 2019.
Toen ik het boek zag wilde ik het gelijk lezen en deed dat ook. Ik zocht 's avonds op het internet over Quichotte en vond een opera. Later het boek lezende merkte ik dat de opera meer model stond dat het boek van Cervantes zelf.
De Quichotte in het echte verhaal gaat namelijk helemaal niet op zoek naar zijn Dulcinea, maar idealiseert haar wanneer hij de "werkelijke" wereld in trekt. De Quichotte in dit verhaal zoekt wel zijn andere helft, en dat is de Salma R in de titel van deze post. De vindingrijkheid van Rushdie is geweldig, en wie denkt dat dit een eenvoudige parallel is met het werk van Cervantes komt er al snel achter dat dit niet zo is. Zelf dacht ik ook de zoektocht van ... naar zijn Beatrice (Dante Alighieri) in het verhaal te vinden, "maar dat blijkt - volgens de verantwoording in het nawoord, ten minste - niets zo, de zeven valleien die de reiziger door moet gaan, zijn afgeleid van een andere schrijver c.q. verhaal (the conference of the birds).
Een samenvatting van het boek maken kost me en te veel tijd en deze zijn voldoende aanwezig op het net. Een aantal dingen die vooral opvielen pik ik er hier uit. De eerste was over Sancho, in het boek opgevoerd als de zoon van Quichotte, die in een gesprek te horen krijgt dat het ergste wat er ten tijde van een crisis kan gebeuren is, dat je zelf ook in een crisis zit. dan komen twee rampen tot één.
Het boek bevat bijzonder veel verwijzingen, zoals bijv. naar de Film Paris, Texas, en dan weet je niet meer precies waar je op moet letten, in mijn geval om dat ik die herinnering niet meer heb. Over het verleden, dat is de exacte verwijzing, maar ook het fenomeen broer en zus. Verderop in het verhaal, of eerder... staat deze uitspraak: "wanneer er een schrijver in een familie wordt geboren, is het afgelopen met de familie..."
Het verhaal van Quichotte gaat over de huidige crisis in de samenleving en een van de argumenten van de schrijver is dat de immigrant, zoals hij dat was en is, betere overlevingskansen heeft in deze crisistijd. Het nadeel dat je vroeger niet opgenomen werd, wordt nu gecompenseerd met het feit dat je beter opgewassen bent in een wereld waar niemand zich meer herkent.
Ergens wanneer het verhaal in Engeland afspeelt, "GB, ooit een verstandig land,..." en wanneer de schrijver of een van zijn personages over de kostschoolperiode vertelt, zegt deze dat er drie misdaden te begaan zijn op een kostschool: buitenlander zijn, slecht zijn in sport en slim zijn. Heb je deze drie dan wordt je weggestuurd. Met twee van de drie kan je net blijven...
Toch is het een rommelig boek. Ik ken eigenlijk alleen Woede (Fury), ooit het boekenweekgeschenk, en weinig meer van de schrijver. Maar dit concept sprak me aan, en blijkt typisch voor Rushdie te zijn, er zo op los associerend...
Wanneer ik een ander boek, de familie Golden, begin te lezen, zie ik opeens heel veel herkenning met dit boek. Bijv. over iemand die zijn afkomst (weer) wegmoffelt. In Quichotte trekt Rushdie de link naar Freddy Mercury, in Familie Golden is het Gatbsy waarbij dezelfde referentie opgaat (ze wierpen hun Gatz-afkomst af...). In "Golden" staat: Dit is de meest onmiddellijke vrucht van ballingschap en ontworteling: het onwerkelijke neemt de overhand over van het werkelijke.
Ook in Quichotte gaat het natuurlijk over de realiteit en fantasie. En hoe je die soms nauwelijks uit elkaar kan houden. De huidige tijd, is het beste te begrijpen door het surrealisme, zegt een van de personages...
Maar bijzonder voor ons Nederlanders is wel de passage over Robert Wolders, die in de roman impliciet als Gold-digger wordt afgebeeld. Dat komt omdat hij met veel oudere actrices trouwt of partnerships aangaat, zoals met Audrey Hepburn. Maar in tegenstelling tot de suggestie, blijkt de realiteit toch niet zo te zijn zoals Rushdie schetst. Foutje of onderdeel van het spel? Ik weet het niet, maar kies voor het eerste.
Desondanks had ik het boek niet willen missen.
--
Reacties