Onderscheid tussen Professional, Zelfstandige en Ondernemer

Waarin onderscheiden zich nu precies de professional, ondernemer en zelfstandige? De verschillen tussen de ondernemer (O) en professional (P). Waar zitten die? 

Een veel gehoorde uitspraak is dat een baan voor het leven niet meer van deze tijd is. Bedrijven willen meer flexibiliteit en zoeken ZZP’ers (Z) onder andere om geen pensioen meer te betalen. Daardoor verdient deze Freelancer nu meer, maar juist dat pensioen moet dan nog wel geregeld worden.

Een professional is nagenoeg altijd verbonden met een bedrijf of (overheids)instelling. Een accountant kan werken voor de overheid of voor een groot bedrijf en binnen die structuur heeft hij of zij de vrijheid om te bewegen. Maar het werk is en blijft accountancy of boekhouding. Wanneer de werknemer nieuwe business initiatieven ziet en oppakt, die buiten het doel en de strategie van het bedrijf vallen, dan wordt hij op het matje geroepen. Nieuwe ideeën, prima, maar niet teveel voor de troepen uitlopen. Nu zal een boekhouder dat vaak niet doen, maar een programmeur die veel meer innovatief georiënteerd is misschien wel.

Binnen een organisatie liggen de rechten en plichten in grote lijnen vast. Natuurlijk zijn er vrijheden en verschillen en die vallen vooral op wanneer de business omgeving wijzigt. Bij een positieve conjunctuur en groei van een onderneming, krijgen de werknemers vrijheid en mogen ze initiatieven ontplooien, en komt nieuwe business juist daardoor tot stand, door assertieve werknemers die mogelijkheden zien. Tegelijkertijd is de kans aanwezig dat bij groei de minder gelukzalige taken blijven liggen, en ook zijn de promotiekansen groter. En is ruimte voor decentralisatie. Bij krimp is het verhaal precies andersom, er wordt meer gecentraliseerd en de werknemer wordt op zijn functionele taken afgerekend. Freewheelen is uit. Het is natuurlijk opvallend dat bij goede tijden, werknemers hun toekomstplannen aanpassen en menigeen wil ondernemer worden of Z wanneer de economie goed bloeit.

Een professional heeft nagenoeg altijd – zeker in huidige diplomacultuur – een formele opleiding. Zo’n formele opleiding zorgt voor zekerheid dat de werknemer kundig is, want er is uitwisseling tussen de markt en de onderwijs- en academische wereld. Maar zo’n opleiding zorgt er ook voor dat de professional een standaard aanpak biedt voor het bedrijf. Als iedereen dezelfde scholing krijgt, dat zit de oplossing er ook erg standaard uit.

Professionals moeten net als bedrijven de vraag en aanbod blijven peilen en zich blijvend ontwikkelen, om de veranderingen bij te kunnen houden. Bij sommige banen geldt dat meer dan bij andere minder innovatieve professies.

Het fenomeen ZZP’er is nog relatief jong. Echte ZZP’ers zijn er natuurlijk altijd geweest, maar de stroom kwam goed op gang sinds de financiële crisis in 2008. Veel banen in de financiële sector verdwenen en de Z in wording moest zich in veel gevallen heroriënteren. Flexibiliteit is het grote voordeel van de Z voor zowel zichzelf als voor het bedrijfsleven. Deze flexibiliteit gaat niet zonder kosten. Het grootste verschil zit in organisatie en productiviteit. Zoals in deel twee verder uitgewerkt zal worden, omtrent de verschillen in productieve rollen, zit het essentiële verschil tussen de Z en de Professional, in verkoop. De professional hoeft maar een keer te solliciteren (zichzelf te Verkopen), de Z moet dat continue doen. De verkoop-rol van productiviteit is niet voor iedereen even sterk ontwikkeld en vaak besteedt de Z deze uit aan een bemiddelaar, zoals het uitzendbureau.

Het verschil tussen een interne consultant (professional) en een Z als consultant is dat de eerste ook wel leuk werk moet zien te vinden binnen het bedrijf, maar de zelfstandige als consultant moet bij afsluiting van zijn consultancyproject, direct ook nieuwe projecten zien te onderhandelen, zodat zijn werk door kan blijven gaan. De Z moet dus veel commerciëler te werk gaan. Dit aspect leidt zich terug naar de stijlverschillen van de beide consultants, vooral als het gaat om integriteit.

Waar de financiële risico’s voor de Z al groter zijn dan de Professional zijn die van de ondernemer nog groter. Bovendien kan een ondernemer zich niet verschuilen achter een bemiddelaar zoals een uitzendbureau, maar moet deze zelf aan klantenwerving doen. Sales dus. De ondernemer is dus per definitie de meest commerciële van de drie. Voor de belegger (professional, Freelancer of ondernemer) is deze consequentie ook zichtbaar. De ondernemende belegger moet veel meer gefocust zijn op (business) kansen, dan de andere twee. De professionele belegger – kan het beleggen er een beetje bij doen. De ondernemende belegger niet: die moet ervan leven.

Een stap verder: P, Z en O.

P. Laten we beginnen met het eenvoudigste begrip. Wat is nu precies een professional? Heel eenvoudig gezegd is een professional, iemand die een vaste betrekking heeft. Als je denkt aan sport dan heeft de profvoetballer een vast inkomen en een vaste positie en de amateur niet. Een werknemer is een professional omdat hij een vast salaris ontvangt. 

O. Om een beeld van de ondernemer te schetsen heb je al meer thema's nodig. Waar de professional vast zit, is de ondernemer vrij. De professional moet zijn job en baan verdedigen, de ondernemer heeft niks om te verdedigen dus die moet aanvallen. De ondernemer is veel meer offensief dan de professional die defensief speelt. De ondernemer neemt meer risico dan de professional.

De ondernemer begint iets, en meestal iets wat er nog niet is. Iets nieuws. De professional maakt het af. De ondernemer is daardoor vaak minder voorbereid op het werk dat op hem of haar afkomt. Bij de professional speelt dit minder, want het werk is veel meer gebonden aan routine en bestaande kennis. De professional volgt een opleiding en weet dan wat hij (m/v) moet doen, de ondernemer moet dan nog maar zien wat er allemaal op 'm afkomt. Het werk van de professional is omgeven door standaarden en eisen. Een loodgieter, werkt maximaal met twee soorten maten (bij wijze van spreken), de IT'er werkt ook steeds meer in een gestandaardiseerde omgeving. De professional heeft te maken met zaken die al bewezen zijn. De ondernemer probeert steeds iets nieuws. Hij ondervindt, weerstaat, tast af, gebruikt zijn gevoel. Test.

En dit alles werkt terug op de emotie die speelt bij ondernemen. Een ondernemer moet durven. Er is moed voor nodig om iets nieuws te proberen. In investeringstermen, is venture-capital een vaak terugkomende term. Vertaald als: "Durfkapitaal."

Z. In het boek Society3.0 gebruikt de auteur de term Zelfstandige Professional (ZP). Toch zou het mooi zijn wanneer die scharnierfunctie of brugfunctie van de Zelfstandige als fenomeen tussen Professional en Ondernemer beter tot zijn recht kwam. En dan is "... professional" te veel verbonden met de echte Professional. De ZP'er of FP'er werkt in de oude professionele wereld, maar ook in de Society 3.0. Wat is hiervoor het beste begrip? Flexionemer, Zelfstandig Ondernemer of gewoon Zelfstandige? In het Spaans is het Autonomo... Freelancer heeft vaak een negatieve bijklank. Hoe zit het met ondernemerschap binnen bedrijven? Om te ondernemen binnen een bestaande organisatie moet er wel ruimte zijn. Dus bij een krimpende business is het lastig te ondernemen. Organisaties zijn als een maag-orgaan te typeren: wanneer ze veel te eten krijgen, kunnen ze groeien en decentraal vertakken, en uitbreiden. Je ziet het bij een groeiende economie dat business-units de ruimte krijgen bij groei, maar de centrale organen veel overnemen, wanneer de groei stokt.

Kansen pakken en opportunisme, is absoluut gezien enkel mogelijk wanneer die kansen er zijn. Relatief kan de beste werknemer / professional natuurlijk meer carrière maken t.o.v. de middelmatige werknemers. Maar dan gaat het meer om een natuurlijk proces, waar seniors worden vervangen door opgroeiende en klimmende juniors met veel potentie. De High Potentials.  

Particuliere belegger is bijna altijd zelfstandig belegger.

De particuliere belegger is typisch een voorbeeld van de niet-professionele belegger. Hij (m/v) is zelfstandig en probeert vaak via beleggingsclubs het organisatorische element toe te voegen dat je binnen een organisatie wel hebt. Maar in feite heeft de particuliere belegger maar één keuze: ondernemende belegger worden of amateur blijven.

--