Over katten en vogels

In de omvangrijke roman Freedom van Jonathan Franzen staat het leven van een familie centraal. De man Walter is een tweede-generatie immigrant, oorspronkelijk uit Zweden en Patty de vrouw een dochter van een politiek geëngageerd stel. Het boek sluit af bij een huis aan het meer in het noorden van de VS in Minnesota waar Walter zich teruggetrokken heeft. Hij is net als de schrijver een gepassioneerd vogelliefhebber en ergert zich aan de vele katten die er rondzwerven en rondlopen "als aanhangsel van het familieleven." In een confrontatie met de buurvrouw Linda - het huis is in het verloop van het verhaal omgeven door een nieuwe urbanisatie waren de welgestelden een verblijf hebben gevonden - over één zo'n kat Bobby, stelt Walter dat katten verantwoordelijk zijn voor de "moord" van een miljoen vogels per dag, dus 360.000.000 vogels per jaar. Linda werpt tegen dat Bobby nodig is om de kinderen verantwoordelijkheid te leren. De kat verdwijnt, maar zonder emotie wordt hij vervangen door drie andere soortgenoten...

Ik heb deze rekensom niet gecheckt maar het thema had ik niet eerder aandacht gegeven. De cultuur van het gedomesticeerde dier, dat heeft geleid tot de soort huisdieren, staat tegenover de echte natuur. Honden staan waarschijnlijk bij deze discussie buiten schot omdat ze minder impact hebben, ze jagen noch op muizen noch op vogels. De kat dus wel.

De discussie doet me denken aan de achtertuin van mensen bij nieuwbouwwoningen. De natuur is verwoest, het land komt voor stedelijke bebouwing in aanmerking en de verantwoordelijke eigenaren proberen hun tuin zo groen mogelijk in te richten. Net zoals de natuur.

Maar daarmee is het evenwicht natuurlijk niet hersteld.

Als het gaat om cultuur en natuur, dan moet de natuur (de vogels) het meestal ontgelden en wint de cultuur (de katten).

-- Toch is de bedreiging van vogelsoorten niet te wijten aan het fenomeen kat, maar meer door het kappen van het Amazone-oerwoud.

... Meer dan een kwart van de vogelsoorten op de wereld, waaronder ook Nederlandse soorten, zijn in meer of mindere mate bedreigd. Bij 197 soorten is de situatie kritiek. Dat blijkt uit de Rode Lijst van de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN, die donderdag is gepubliceerd (Bron: trouw).