Plaire y toucher (Gilles Lipovetsky)

 Gilles Lipovetsky is de auteur van het bekende werk, het tijdperk van de leegte (la era del vacio), uit 1986. Schreef ook Het hypermoderne tijdperk (2004) en zijn laatste boek heet in de oorspronkelijke titel: plaire y toucher, essay du societé de seduccion. In het Spaans, vertaald als Gustar y Emocionar. In het Nederlands wellicht te vertalen met, Like (de facebook like, die in het verhaal voortkomt) en emotioneren? 

Het boek bestaat uit twee delen. Deel een gaat over het meer persoonlijke aspect van verleiding, "de erotische verleiding." Daar komen onderwerpen aan bod als de Geisha als personificatie van verleiding en zaken als flirten, het versieren (als proces maar ook van het lichaam) en schoonheid. De moda en aantrekkingskracht vormen een soort brug naar het tweede en belangrijkste deel als het gaat om cultuur: de maatschappij van de verleiding.

De centrale gedachte is dat verleiding steeds meer in opgang is gekomen, vanaf de middeleeuwen, en dat het een handig hulpmiddel was in de economie, om zaken onder de aandacht te brengen. De oude Grieken (Aristoteles) en Romeinen (Cicero) kenden wel de kunst van de retoriek, waar ook "Pathos," nodig werd geacht om het publiek van een argument te overtuigen, maar altijd in relatie met dit  fundamentele argument.

Maar in onze huidige tijd gaat het niet meer om de producten en diensten op zich, maar staat het verleiden los van de goede zaak, en krijgt het op tal van plekken de overhand en sneeuwt het belang van dat aspect - waar een goed product onder de aandacht mag komen - onder ten koste van de vele valse voorwendselen en de verleiding als afleiding van juist die goede zaak. Misleiding dus, of "zwarte verleiding". Als zelfs terroristen het spel der verleiding kunnen leren en maagden kunnen verleiden om voor hun idealen te vechten, dan is het eind zoek volgens de auteur. De mens moet wakker worden..."wanneer directeuren en managers meer verdienen dan onderzoekers," op een research afdeling.

Verleiding is steeds meer een instrument van het kapitalisme geworden. De pinup-fotos zijn hiervoor een symbool geworden. Het gaat niet meer om de auto bij de deal, maar om de sexy outlook en status. De consument moet overwonnen worden, en producten worden geërotiseerd, in een rijk van gevoel. Merken zijn hier voorlopers geworden.

Ook binnen de politiek is de verleiding gemeengoed geworden en dit heeft het politieke debat geen goed gedaan. Op scholen is het fenomeen ook doorgedrongen en tezamen leidt dit tot  de problematiek dat aandacht vluchtig en volatiel wordt en diepgang verdwijnt.

Wie wat verder kijkt en tussen de regels door leest ziet dat in dit boek nauwelijks Angelsaksische bronnen worden gegeven. Het is een Frans staaltje geworden waar af en toe een bekende naam, zoals "de filosoof van de wil" Nietzsche opduikt, die "in geen enkel ander rijk zoiets laags heeft gevonden, als bij de mens" (de mens is een taxerend dier, Genealogie van de moraal).

--