Gevoel van rechtvaardigheid

Een rechtvaardigheidsgevoel, wat is dat? 

bron: nrc

Als ik op dit blog zoek naar waar het gebruikt werd dan kom ik bij de romantische boekhouder, die het onrechtvaardig vond dat iemand zakelijke middelen voor eigen gebruik aanwendde. Of bij de donut economie, over een meer sociale rechtvaardiging. Het kapitalisme is niet altijd rechtvaardig?

Op het internet lees ik over een rechtvaardigheidsgevoel en dat het samen kan gaan met hooggevoeligheid. Daar kan ik me wel iets bij voorstellen, al weet ik niet of het precies het juiste is. Ik denk dan aan "lange tenen."  Maar gevoeligheid in algemene termen moet wel ontwikkeld zijn, voor iemand met een rechtvaardigheidsgevoel. Maar juist rechters hebben m.i. niet zo'n gevoel. Rechters en rechtspraak waar het gaat om recht en rechtvaardigheid, zijn gebaat bij neutraliteit. Je moet als rechter je gevoel uitschakelen, en gevoelens wegen alsof je een kosten-baten-analyse maakt. Dan kom je ook weer bij de boekhouder terecht. Ratoneler kan het niet.

Ik ken iemand met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Zelf heb ik er ook wel wat van, maar meestal kan ik het toch wel domineren. Wat het verschil is tussen die persoon in kwestie en mezelf is denk ik dat ik typisch iemand ben die alles relativeert, terwijl mijn tegenspeler juist iemand is die dat niet kan, kon of deed. Of wilde. Want je moet wel kunnen relativeren en soms ook echt willen. En dat is niet makkelijk wanneer het emotionele zaken zijn.

Denk bijvoorbeeld aan iemand die op vroege leeftijd een partner verliest, aan zo'n bekende ziekte. zou het kunnen dat je dan gevoeliger wordt voor ongelijkheden in de maatschappij of het leven in het algemeen? Is dat wat men bedoelt met hoog-gevoeligheid? Dat je anders bent geworden, en gevoelig voor de verschillen in het leven omdat je ze meegemaakt hebt?

Niet al te rechtvaardig willen zijn. De ene schoolmeester was streng (en rechtvaardig) de andere was soepel en mengde zich niet teveel in andermans zaken. Stoicijnen ontwikkelen een plichtsgevoel dat hen helpt goede keuzes te maken. Een deugdelijk leven is daarbij een leven waar (o.a.) rechtvaardigheid geldt. De vraag is alleen wat rechtvaardig is. En wie dat bepaalt.

Alles wat je overkomt en wat je niet zelf in de hand hebt, en vaak negatief uitpakt, lijkt meestal onrechtvaardig. Hoe neutraal de rechter ook moet zijn, advocaten doorspekken hun pleidooi meestal niet enkel met rationele argumenten, maar geven hun verhaal een emotionele (en soms explosieve) lading mee.  

Rechtvaardigheid voel je niet, maar onrechtvaardigheid wel, en is vooral een gevoel, dat een rol speelt als je erdoor wordt geraakt of al eerder geraakt bent geweest, zoals aangeschoten wild. Iedereen die op veilige afstand staat voelt dit niet...