Religie... bron van al het kwaad?
In Dagblad Trouw, schrijft theoloog Tom Mikkers dat... Alleen ontkennen dat religie en geweld hand in hand gaan, is niet genoeg. Er is werk aan de winkel voor theologen, overheid en ouders.
...
Religie is de bron van alle kwaad, vindt 63 procent van de Nederlandse bevolking volgens onderzoek van bureau Ipsos... We zouden in alle openheid moeten bespreken waar de menselijke neiging tot geweld en godsdienst elkaar omarmen.
De theoloog laat zien adhv een uitspraak dat er een structureel probleem zit in elke religie:
... In de aanloop naar de herdenking van de bevrijding van Auschwitz, deze week 70 jaar geleden, werden in Westerbork 102.000 namen gelezen van mensen die zijn vermoord tijdens de Holocaust. Een van de overlevenden van dit drama is Zoni Weisz, wiens hele familie van Sinti-afkomst werd uitgemoord. "Het begint altijd met buitensluiten", vertelde hij op het RTL-nieuws. En het is dit mechanisme dat in alle godsdiensten tot op de dag van vandaag zijn werk doet.
Het begint met buitensluiten.
Die uitspraak doet me denken aan een boek dat ik niet geheel toevallig aan het lezen was. Het is ook van een theoloog, Anne van der Meiden en heet: de markt van geloven. Er is, weet iedereen een verschil tussen geloven en religie, al is het nog niet zo eenvoudig om te beschrijven waar dat verschil nu precies in zit. Geloven doen we allemaal wel, maar religie en behoren tot een religieuze gemeenschap is minder algemeen. Religieuze gemeenschappen zijn meer sexy naarmate ze meer exclusief zijn, zoals een club als Scientology* laat zien.
Van der Meiden legt in zijn boek haarfijn bloot wat het probleem is met religies: ze zijn inderdaad exclusief; ze sluiten elkaar uit. Nooit zal je zien dat religieuze "stammen" samenvoegen, maar in plaats daarvan splitsen ze zich als konijnen op in nieuwe clubjes waar het verschil met de oorspronkelijke stroming veel kleiner is dan de overeenkomsten. Dat zijn mijn woorden, maar het is zijn idee.
In Engeland is er onlangs een vrouwelijke priester gekomen. Dat is een tweede kenmerk van geloofsgemeenschappen: ze zijn "vreselijk" conservatief. Maar dat ter zijde.
Van der Meide is behalve theoloog ook hoogleraar communicatiewetenschappen. Daarom schrijft hij dat "communicatie alles is," je kan als lezer aanvoelen wat zijn productieve carrièrekeuze is geweest: religie is allesomvattend, net als communicatie. Die twee studies passen bij elkaar. Hij gebruikt sommige technieken vanuit de ene leer (marketingdenken) en past deze toe op het theologische vlak. Zijn stellingname in het boek is dan ook dat er een federatie van religies moet komen.
Dat is een nobel streven, maar typisch voor communicatiewetenschappers zeer ver van de realiteit. En dit boek is nog ver voor "het Islamprobleem" op de markt gekomen.
Ik ben zelf christelijk opgevoed maar die investering is tot voor kort langs me heen gegaan. Het vak Bijbelse geschiedenis heeft geen indruk op me achter gelaten omdat ik op die leeftijd met hele andere dingen bezig was. Vraag me niet precies wat.
Sinds kort lees ik wel de bijbel. Ik kwam erachter dat ik wel over cultuur schrijf, maar nauwelijks mijn eigen culturele oorsprong ken. Ik bedoel dit wederom in het licht van de Islam-discussie. Maar ook kijkend naar Israël en Palestina mag je best concluderen dat religie gewoon een bron van kwaad is.
Nu is er een kloof tussen het lezen van de bijbel en de professionele theoloog, maar dat hoeft geen probleem te zijn.
Wat ik in ieder geval begrijp is dat God de mens heeft geschapen, laten we niet ingaan op de details van Adam en Eva, en dat hij ook structuur heeft gegeven aan de organisatie van de wereld. Ik lees dit in Koningen waar de boosheid van God tegenover het gedrag van Koning Salomon leidt tot de splitsing van Israël en Juda. De Heer grijpt in. Die passage fascineert me uitermate omdat het alles te maken heeft met cultuur.
De Babylonische spraakverwarring was er natuurlijk ook (of die later of eerder kwam weet ik zelfs niet) maar die was nog onschuldig. Het feit dat er koninkrijken zijn betekent dat er milities zijn en waar militairen zijn is oorlog. God schiep dus een wereld met oorlog. Dat is zo'n beetje de wereld die we nu kennen. Zowel de Islam als de Joden als de christenen de grootste religies zijn het eens over het bestaan van wat we het oude testament noemen, waarin deze kennis beschreven staat.
In dezelfde Trouw staat dat het aantal ongelovigen het aantal gelovigen inhaalt:
Het is nogal makkelijk om niet te geloven. Zelf ben ik opgegroeid in de tijd van Sartre en dat was wel stoer maar ook al is de wereld sindsdien veranderd, is mijn geloofsintentie bezijden wat relishoppen - vooral de exotische religies zoals Yoga, Zen of andere extremen doen het wel goed vooral omdat "het offer" marginaal is te noemen - nauwelijks veranderd.
Als we leven in een wereld met oorlog (en terrorisme wat ook niet van vandaag is), waarom moeten we religies daarvan de oorzaak geven? Koninkrijken moeten verdedigd worden, en tegenwoordig heten dezen naties en met de komst van Internet zijn die naties al dan niet globaal of zonder echte fysieke staat.
Oorlog is van alle tijden. Na het lezen van de passage over Salomon moest ik zelfs denken aan Machiavelli. Het concept verdeel-en-heers bestond al langer...
Zelfs het terrorisme van ETA was niet religieus, maar had alles met geloven te maken.
Juist omdat Nederland zo ongelovig is geworden door de jaren heen merk je het verschil met settlers zoals moslims die wel streng gelovig zijn.
Wat ook opvalt is dat de wereldeconomie nooit eerder zo sterk onder druk stond als nu. De verschillen tussen rijk en arm zijn duidelijker dan ooit en de moslimwereld valt toevallig - behoudens wat rijke oliestaten - voornamelijk in het arme deel. Dat botst. Cultuur valt pas op wanneer er problemen zijn. In de vorige eeuw klaagde niemand over Marokkanen, dat kwam pas echt op gang met de crisis. Of denk aan Nederland Indië, wat islamitisch was.
Als we in de jaren tachtig hadden gezegd tegen de moslims in Nederland: "jullie mogen geloven wat je wil, maar sinterklaas is voor ons heilig en van zwarte piet blijf je af," dan hadden we nu misschien minder problemen gehad. Maar we hebben de nieuwe integristen heel veel vrijheid gegeven, "zolang we maar geen last van ze hadden." Waar kwamen namelijk onze normen vandaan?
Dat is allemaal te danken aan "ons" proces van secularisatie. Onder het bewind van Felipe II kwam er een groepje ongelovigen in opstand tegen de hertog van Alva; zij hadden geen probleem met het Spaans katholicisme, maar waren vooral bezorgd over het verdwijnen van hun bezittingen. Oppervlakkig gezien een religieus probleem, maar onderliggend toch meer een economisch conflict.
Ook de oorlog tegen de Joden - Holocaust - kan je zien als een religieus conflict, maar ook als een ordinair ongelovige jaloezie tegen hun rijkdom. In die zin is het vreemd dat met de kennis van nu over de Rothschilds en hun financiële rijkdom die door wapenhandel tot stand is gekomen, wapenleveranciers waar ook de bank March in Spanje groot is geworden, nauwelijks aandacht krijgen.
Je zou de stelling "... is bron van al het kwaad" ook kunnen toepassen op economie: economie is de bron van al het kwaad. Dan kom je uit bij een filosofie van Tedje en Van Es: iedereen rijk. Dan zijn ook de problemen uit de wereld.
Concluderend denk ik dus dat religie niet zomaar hét probleem is maar een filosofie, zoals bijvoorbeeld het humanisme dat geen antwoord heeft voor de "ongelovigen." Het woord is aan de filosoof / theoloog. Die moet daar maar eens een antwoord op geven. Die moeten in het (onze) westen toch te vinden zijn.
Dus ... het is wel aardig dat dagblad Trouw zich zorgen maakt, maar een antwoord verwacht ik van de Volkskrant!
-- november 2015
Volgens religiesocioloog LindaWoodhead, neigen alle religies naar extremisme.
--
"Scientology is een commerciële club," uitspraak Hof, (bron Trouw)
...
Religie is de bron van alle kwaad, vindt 63 procent van de Nederlandse bevolking volgens onderzoek van bureau Ipsos... We zouden in alle openheid moeten bespreken waar de menselijke neiging tot geweld en godsdienst elkaar omarmen.
... In de aanloop naar de herdenking van de bevrijding van Auschwitz, deze week 70 jaar geleden, werden in Westerbork 102.000 namen gelezen van mensen die zijn vermoord tijdens de Holocaust. Een van de overlevenden van dit drama is Zoni Weisz, wiens hele familie van Sinti-afkomst werd uitgemoord. "Het begint altijd met buitensluiten", vertelde hij op het RTL-nieuws. En het is dit mechanisme dat in alle godsdiensten tot op de dag van vandaag zijn werk doet.
Het begint met buitensluiten.
Die uitspraak doet me denken aan een boek dat ik niet geheel toevallig aan het lezen was. Het is ook van een theoloog, Anne van der Meiden en heet: de markt van geloven. Er is, weet iedereen een verschil tussen geloven en religie, al is het nog niet zo eenvoudig om te beschrijven waar dat verschil nu precies in zit. Geloven doen we allemaal wel, maar religie en behoren tot een religieuze gemeenschap is minder algemeen. Religieuze gemeenschappen zijn meer sexy naarmate ze meer exclusief zijn, zoals een club als Scientology* laat zien.
Van der Meiden legt in zijn boek haarfijn bloot wat het probleem is met religies: ze zijn inderdaad exclusief; ze sluiten elkaar uit. Nooit zal je zien dat religieuze "stammen" samenvoegen, maar in plaats daarvan splitsen ze zich als konijnen op in nieuwe clubjes waar het verschil met de oorspronkelijke stroming veel kleiner is dan de overeenkomsten. Dat zijn mijn woorden, maar het is zijn idee.
In Engeland is er onlangs een vrouwelijke priester gekomen. Dat is een tweede kenmerk van geloofsgemeenschappen: ze zijn "vreselijk" conservatief. Maar dat ter zijde.
Van der Meide is behalve theoloog ook hoogleraar communicatiewetenschappen. Daarom schrijft hij dat "communicatie alles is," je kan als lezer aanvoelen wat zijn productieve carrièrekeuze is geweest: religie is allesomvattend, net als communicatie. Die twee studies passen bij elkaar. Hij gebruikt sommige technieken vanuit de ene leer (marketingdenken) en past deze toe op het theologische vlak. Zijn stellingname in het boek is dan ook dat er een federatie van religies moet komen.
Dat is een nobel streven, maar typisch voor communicatiewetenschappers zeer ver van de realiteit. En dit boek is nog ver voor "het Islamprobleem" op de markt gekomen.
Ik ben zelf christelijk opgevoed maar die investering is tot voor kort langs me heen gegaan. Het vak Bijbelse geschiedenis heeft geen indruk op me achter gelaten omdat ik op die leeftijd met hele andere dingen bezig was. Vraag me niet precies wat.
Sinds kort lees ik wel de bijbel. Ik kwam erachter dat ik wel over cultuur schrijf, maar nauwelijks mijn eigen culturele oorsprong ken. Ik bedoel dit wederom in het licht van de Islam-discussie. Maar ook kijkend naar Israël en Palestina mag je best concluderen dat religie gewoon een bron van kwaad is.
Nu is er een kloof tussen het lezen van de bijbel en de professionele theoloog, maar dat hoeft geen probleem te zijn.
Wat ik in ieder geval begrijp is dat God de mens heeft geschapen, laten we niet ingaan op de details van Adam en Eva, en dat hij ook structuur heeft gegeven aan de organisatie van de wereld. Ik lees dit in Koningen waar de boosheid van God tegenover het gedrag van Koning Salomon leidt tot de splitsing van Israël en Juda. De Heer grijpt in. Die passage fascineert me uitermate omdat het alles te maken heeft met cultuur.
De Babylonische spraakverwarring was er natuurlijk ook (of die later of eerder kwam weet ik zelfs niet) maar die was nog onschuldig. Het feit dat er koninkrijken zijn betekent dat er milities zijn en waar militairen zijn is oorlog. God schiep dus een wereld met oorlog. Dat is zo'n beetje de wereld die we nu kennen. Zowel de Islam als de Joden als de christenen de grootste religies zijn het eens over het bestaan van wat we het oude testament noemen, waarin deze kennis beschreven staat.
In dezelfde Trouw staat dat het aantal ongelovigen het aantal gelovigen inhaalt:
- Atheïst: Er bestaat geen God of hogere macht of kracht - 25%
- Agnost: Weet niet of God of een hogere macht bestaat - 31%
- Ietsist: Er moet iets zijn als een hogere macht of kracht - 27%
- Gelovige: God houdt zich met ieder mens persoonlijk bezig - 17%
Het is nogal makkelijk om niet te geloven. Zelf ben ik opgegroeid in de tijd van Sartre en dat was wel stoer maar ook al is de wereld sindsdien veranderd, is mijn geloofsintentie bezijden wat relishoppen - vooral de exotische religies zoals Yoga, Zen of andere extremen doen het wel goed vooral omdat "het offer" marginaal is te noemen - nauwelijks veranderd.
Als we leven in een wereld met oorlog (en terrorisme wat ook niet van vandaag is), waarom moeten we religies daarvan de oorzaak geven? Koninkrijken moeten verdedigd worden, en tegenwoordig heten dezen naties en met de komst van Internet zijn die naties al dan niet globaal of zonder echte fysieke staat.
Oorlog is van alle tijden. Na het lezen van de passage over Salomon moest ik zelfs denken aan Machiavelli. Het concept verdeel-en-heers bestond al langer...
Zelfs het terrorisme van ETA was niet religieus, maar had alles met geloven te maken.
Juist omdat Nederland zo ongelovig is geworden door de jaren heen merk je het verschil met settlers zoals moslims die wel streng gelovig zijn.
Wat ook opvalt is dat de wereldeconomie nooit eerder zo sterk onder druk stond als nu. De verschillen tussen rijk en arm zijn duidelijker dan ooit en de moslimwereld valt toevallig - behoudens wat rijke oliestaten - voornamelijk in het arme deel. Dat botst. Cultuur valt pas op wanneer er problemen zijn. In de vorige eeuw klaagde niemand over Marokkanen, dat kwam pas echt op gang met de crisis. Of denk aan Nederland Indië, wat islamitisch was.
Als we in de jaren tachtig hadden gezegd tegen de moslims in Nederland: "jullie mogen geloven wat je wil, maar sinterklaas is voor ons heilig en van zwarte piet blijf je af," dan hadden we nu misschien minder problemen gehad. Maar we hebben de nieuwe integristen heel veel vrijheid gegeven, "zolang we maar geen last van ze hadden." Waar kwamen namelijk onze normen vandaan?
Dat is allemaal te danken aan "ons" proces van secularisatie. Onder het bewind van Felipe II kwam er een groepje ongelovigen in opstand tegen de hertog van Alva; zij hadden geen probleem met het Spaans katholicisme, maar waren vooral bezorgd over het verdwijnen van hun bezittingen. Oppervlakkig gezien een religieus probleem, maar onderliggend toch meer een economisch conflict.
Ook de oorlog tegen de Joden - Holocaust - kan je zien als een religieus conflict, maar ook als een ordinair ongelovige jaloezie tegen hun rijkdom. In die zin is het vreemd dat met de kennis van nu over de Rothschilds en hun financiële rijkdom die door wapenhandel tot stand is gekomen, wapenleveranciers waar ook de bank March in Spanje groot is geworden, nauwelijks aandacht krijgen.
Je zou de stelling "... is bron van al het kwaad" ook kunnen toepassen op economie: economie is de bron van al het kwaad. Dan kom je uit bij een filosofie van Tedje en Van Es: iedereen rijk. Dan zijn ook de problemen uit de wereld.
Concluderend denk ik dus dat religie niet zomaar hét probleem is maar een filosofie, zoals bijvoorbeeld het humanisme dat geen antwoord heeft voor de "ongelovigen." Het woord is aan de filosoof / theoloog. Die moet daar maar eens een antwoord op geven. Die moeten in het (onze) westen toch te vinden zijn.
Dus ... het is wel aardig dat dagblad Trouw zich zorgen maakt, maar een antwoord verwacht ik van de Volkskrant!
-- november 2015
Volgens religiesocioloog LindaWoodhead, neigen alle religies naar extremisme.
--
"Scientology is een commerciële club," uitspraak Hof, (bron Trouw)
-- 10 maart 2024. De figuur van wereldreligies toegevoegd. Daar valt het percentage atheisten op dat redelijk stabiel blijft...
Reacties