Het vocabulaire van Berkeley
Dit idee om het werk van een filosoof te comprimeren naar een verzameling begrippen of concepten is te vinden in een collectie filosofieboeken*. In dit geval van een dertigtal filosofen uit de geschiedenis. In dit geval gaat het om George Berkeley.
Ter inleiding:
Het basisidee van idealisme. (Na of naast materialisme en dualisme)**:
- Volgens de materialist bestaat de wereld volledig uit fysieke dingen. Geestelijke eigenschappen zijn bepaalde soorten fysieke eigenschappen. (De Russellische monist is het hiermee eens, als ‘fysieke eigenschappen’ de kwetsbaarheden van de fundamentele fysica-deeltjes omvatten.)
- Volgens de dualist bevat de wereld twee fundamenteel verschillende soorten dingen: materiële dingen en mentale dingen.
- De idealist is het eens met de dualist dat de wereld mentale dingen en eigenschappen bevat die geen fysieke dingen en eigenschappen zijn. En de idealist is het eens met de materialist dat er maar één fundamenteel soort ding ter wereld is. De idealist is het niet eens met beide in het proberen om de fysieke wereld te verklaren als onderdeel van de mentale wereld.
...
GOD - Alomtegenwoordige en oneindige geest die ononderbroken de waarneembare wereld waarneemt en in stand houdt. Alle zintuiglijke dingen moeten, om te kunnen blijven bestaan, door Hem, het enige authentiek bestaande Wezen, worden waargenomen.
AFSTAND - Afstand kan, omdat ze op zichzelf niet waarneembaar is, geen idee zijn. Afstand bestaat niet echt. De geest neemt afstand niet waar aan de hand van lijnen en hoeken.
BESTAAN - Het bestaan van de buitenwereld is het waargenomen zijn ervan, het esse is de perceptie.
ABSTRACTE UITBREIDING (abstracte uitbreiding) - Een idee van uitbreiding dat van alle redelijke kwaliteit en omstandigheden is ontdaan, is onbegrijpelijk.
GEVOELIGE EXTENSIE (gevoelige extensie) - De zintuiglijke uitbreiding is niet deelbaar tot oneindig. Er is een tastbaar minimum en een zichtbaar minimum.
GEOMETRIE - Noch het abstracte, noch het zichtbare uitgebreid zijn het object van de meetkunde. Het onvoldoende begrijpen van het object van de geometrie is de oorzaak van de moeilijkheden en het nutteloze werk in deze wetenschap.
IDEEËN (ideeën) - Gevoelens van bepaalde feiten.
ALGEMENE ABSTRACTE IDEEËN (algemene of abstracte ideeën) - Het idee van een ‘abstract idee’ is absurd. Strikt genomen kan men daar niet van spreken, in tegenstelling tot wat de aanhangers van Aristoteles en de scholastici dachten.
MENTALE BEELDEN (mentale beelden) Zie. ideeën.
IMMATERIALISME (immaterialisme) - Een leer die stelt dat het bestaan van materiële wezens gereduceerd is tot hun toestand van waarneming.
NATUURLIJKE WETTEN - De zogenaamde natuurwetten zijn niet strikt universeel of noodzakelijk, hoewel ze voor ons in veel gevallen nuttig kunnen zijn.
GROOTTE - Noch lijnen, noch hoeken zijn de middelen waarmee de geest de schijnbare omvang van objecten waarneemt. Grootte wordt net zo direct waargenomen als afstand.
GRONDIG (minuut) - Wordt gezegd van de verlichte filosoof die de grondslagen van religieus geloof wil ondermijnen. Volgens Berkeley is de nauwgezette filosoof ervan overtuigd dat hij zeer scherp is in zijn analyses, maar in werkelijkheid negeert hij de grote vragen.
BEWEGING - Om beweging te kunnen begrijpen, moeten we rekening houden met minstens twee lichamen. De beweging van een lichaam kan niet begrepen worden zonder de relatie tot een ander lichaam.
NIEUW BEGIN - "Het is onmogelijk dat er in het heelal ook maar iets bestaat dat onafhankelijk is van waarneming en wil."
PASSIEVE GEHOORZAAMHEID (positieve gehoorzaamheid) - Geweldloosheid is het gevolg van de hoogste burgerlijke macht, waar die ook zetelt.
MATERIEEL OBJECT (materieel object) - Het materiële object bestaat niet onafhankelijk van de geest. Zowel de secundaire als de primaire kwaliteiten ontlenen hun bestaan aan het feit dat ze waargenomen worden.
GEZOND VERSTAND - Het is de beschermer die ons uiteindelijk beschermt tegen de excessen van de verbeelding en de overdreven subtiliteiten en absurditeiten van de metafysica.
TEKENS - Betekenisvolle woorden die specifieke ideeën vertegenwoordigen. Er zijn ook tekens die geen specifieke gedachte bij ons oproepen, maar die slechts ons gedrag en onze handelingen beïnvloeden.
SUBSTANTIE - Er bestaan geen materiële substanties die losstaan van de geest die ze waarneemt. Er bestaat geen andere substantie dan de ‘geest’.
MATERIEEL UNIVERSUM - Het zogenaamde ‘materiële universum’ is niets meer dan de gedachte van een eeuwige en onzichtbare geest.
-- (*) Bron Gredos. Project #30F
** - https://www3.nd.edu/~jspeaks/courses/2018-19/30304/handouts/berkeley-idealism.pdf
Reacties